Ποιοι εμείς;

Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. Ν. Καζαντζάκης

Ποιος φταίει τελικά; Και ποιος στέκεται αδιάφορος μπροστά στην ιστορία; Γιατί το καθετί που ζούμε, μετά από καιρό, θα αποτελεί ιστορία. Και τότε ποιος θα θυμάται; Ποιόν εγωισμό και ποιες πράξεις μας θα εξυμνούμε;


Καλώς η κακώς τύχαμε εμείς να ζήσουμε αυτό το κεφάλαιο του ιστορικού βιβλίου. Σε εποχή (οικονομικής) κρίσης. Δεκτό, αλλά… Αδυνατώ να αντιληφθώ το πώς η έλλειψη οικονομικής ρευστότητας, η έλλειψη ευφορίας και γενικά η έλλειψη όλων εκείνων των υλιστικών ευκολιών να καταστρατηγήσει την αξιοπρέπεια μας, την ηθική μας. Αιώνες τώρα η ανθρωπότητα δίνει μάχες με τον εαυτό της. Πόλεμοι, φυσικές καταστροφές, αδικοπραξίες. Δε μιλώ για χώρα. Μιλώ για ανθρωπότητα. Για ανθρώπους. Όντα νοήμονα και διαφορετικά από τα υπόλοιπα του πλανήτη. Όντα που μάχονται συνειδητά για το καλύτερο. Σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Και με οποιοδήποτε κόστος. Για το καλό το δικό τους, αλλά και για το καλό της ομάδος τους, του οικισμού τους, της φυλής τους, της χώρας τους.


Κι όμως κάπου στην πορεία χάσαμε τις αξίες μας. Τις συνειδητές μας, δηλαδή, επιλογές που μας καθιστούσαν και μας καθιστούν δηλαδή μοναδικούς και κανονικοποιημένους. Αδύνατο να αντιληφθεί κανείς ότι σταματήσαμε να νοιαζόμαστε για το διπλανό μας. Αλλόκοτο να σκεφτείς ότι ο εγωισμός της σωτηρίας, έγινε εγωισμός για τον πλούτο. Άδικο να σκεφτείς ότι αυτό που έχει ο γείτονας θα το ζηλέψω και αντί να προσπαθήσω να το αποκτήσω θα βαλθώ να του το στερήσω. Διαχρονικά προβλήματα και κρίσεις πάντοτε υπήρχαν. Και όμως τώρα παραγκωνίζουμε τα προβλήματα, αγνοούμε τις λύσεις και στρεφόμαστε στο συμφέρον. Ένα συμφέρον όχι επιβίωσης και διατήρησης της αξιοπρέπειάς μας, αλλά ένα συμφέρον απύθμενο και ανένταχτο σε ηθικά πλαίσια


Έτσι γεννάται ο φόβος. Γιατί όταν ξέρεις τι σου ανήκει, δε φοβάσαι μήπως το χάσεις. Έτσι πλάθεται το παράλογο και γίνεται λογικό. Όταν ο φόβος της άδικης κτήσης, γίνεται λογική διατήρησης του κεκτημένου. Η βάση είναι η ηθική και το δίκαιο. Όταν πάψει αυτή η αλληλουχία, τότε εγείρονται τα ζητήματα. Ποιός θα γνοιαστεί για αυτό που έχασε ο άλλος; Εγώ δεν το έχασα (ακόμα). Ποιος θα γνοιαστεί για την τήρηση του δικαίου; Υπάρχουν άλλοι. Ίσως και καλύτεροι από μένα. Ίσως και χειρότεροι. Ποτέ δε θα μάθεις, γιατί ποτέ δεν προσπάθησες να το διαπιστώσεις. Γιατί ποτέ δεν προσπάθησες να διατηρήσεις την ισορροπία που παρέχει το δίκαιο. Γιατί βλέπεις τη δικαιοσύνη σα μονόδρομο από τους άλλους προς εσένα. Εσύ πότε; Εκεί επεμβαίνει η τύχη; Ποιός ορίζει την τύχη; Αν όχι εσύ, εγώ ο καθένας μας ξεχωριστά; Αν δεν αποδόσεις δικαιοσύνη στο κομμάτι της ιστορίας που σου αναλογεί, πώς μπορείς να την επιζητάς από τους άλλους;


Η δικαιοσύνη και η ηθική έχουν ένα και μόνο κόστος. Και αυτό χρεώνεται στο άδικο και το ανήθικο.